Page 77 - 15_6_Sinif_TK_Turkce.indb

Cümlede Anlam 2. Bölüm
6TURTK-050
Örnekler:
Duygu Bildiren Cümleler Örnekler:
1. Yakınma Cümleleri • Bu tabloyu ilkokul öğrencisi bile yapar.
Bir kişi olay ya da durumdan duyulan hoşnutsuzluktan doğan • İki dörtlük yazınca kendini şair zannediyor.
şikâyetleri dile getiren cümlelere yakınma cümleleri denir. Yakın- 5. Azımsama Cümleleri
ma cümlelerinde şikâyet edilen durum, üçüncü kişiyle paylaşılır. Bir şeyin umulandan az olduğunu; miktarının azlığını, yetersiz-
Örnekler:
Örnekler: liğini bildiren cümlelerdir.
• Komşuluk hakkını hiç önemsemez ki! Örnekler:
Örnekler:
• Hiç değilse işe bir gün zamanında gelse. • On kişiye ala ala bir kilo çekirdek mi aldın?
2. Sitem Cümleleri • Tabletimin şarjı yarım gün bile dayanmıyor.
Bir kimseye, yaptığı bir hareketin veya söylediği sözün üzüntü, 6. Şaşırma Cümleleri
alınganlık, kırgınlık vb. duygular uyandırdığını öfkelenmeden Beklenmedik bir durum veya olay karşısındaki hissedilen duy-
belirten cümlelere sistem cümleleri denir. guyu anlatan cümlelere şaşırma cümleleri denir.
Örnekler:
Örnekler:
Örnekler: Örnekler:
• Pikniğe herkesi çağırmışsın da beni neden çağırmadın? • Birden bire Adana’yı terk edeceğini düşünmemiştik.
• Mahalleye kadar gelip de bize uğramamışsın. • Köşeyi dönüce Mutlu Bey’le göz göze gelmeyeyim mi?
3. Gerçekleşmemiş Beklenti Cümleleri 7. Beğeni Cümleleri
Bir eylemin beklenildiği gibi sonuçlanmadığını bildiren cüm- Bir olay veya durumdan duyulan memnuniyeti dile getirilen
lelerdir. cümlelere beğeni cümleleri denir.
Örnekler:
Örnekler:
Örnekler: Örnekler:
• Sabah erkenden yola çıkarız sanmıştım. (Yola erkenden çı- • Araba dediğinin işte böyle yerden yüksek olmalı.
kamamış.) • Masanın üzerindeki tatlılar enfes gözüküyor.
• Yemeğe bizi de çağıracağını sanıyordum. (Yemeğe bizi ça- 8. Pişmanlık Cümleleri
ğırmamış.) Geçmişte yapılan bir işten, davranıştan duyulan rahatsızlığı
Fön: “Beklenti” anlamı taşıyan cümlelerle “gerçekleşmemiş dile getiren cümlelere pişmanlık cümleleri denir.
Örnekler:
beklenti” ifade eden cümleleri birbirine karıştırmamalıyız. Örnekler:
• Evi tadilatını yaza kadar tamamlayacağımızı düşünüyorum. • Arkadaşıma kefil olmasaydım bu sıkıntıları yaşamazdım.
(Beklenti cümlesi) • Keşke annemi üzecek sözler söylemeseydim.
• Evi tadilatını yaza kadar tamamlayacağımızı düşünüyor- 9. Hayıflanma Cümleleri
dum. (Gerçekleşmemiş beklenti cümlesi) Sahip olduğumuz şeyleri iyi değerlendirememekten ya da kay-
4. Küçümseme Cümleleri betmekten dolayı duyduğumuz üzüntüyü anlatan cümlelere
Bir kişi, olay ya da durumu değersiz görme, hafife alma, önem- hayıflanma cümleleri denir.
sememe anlamı bildiren cümlelere küçümseme cümleleri denir. Örnekler:
Örnekler:
• Gençliğimin kıymetini ne yazık ki bilememişim.
Etkinlik-3 • Ev almadan önce kat sayısına dikkat etmeliymişim.
Aşağıdaki cümleleri uygun kavramla örnekteki gibi eşleştiriniz.
1 Sizi kırdığım için gerçekten çok üzgünüm. Yakınma

2 Siz, yiyin için ama bana aç mısın diye sormayın. Küçümseme
3 Okuldan ayrılmadan önce bizimle vedalaşır sanmıştım. Azımsama

4 Ahsen, sürekli oturuyor; hiçbir işin ucundan tutmuyor. Sitem
5 Bana sadece bir tabak mı yemek ayırdınız? Şaşırma

6 Küçücük çocuk adamı bilek güreşinde yenmesin mi? Pişmanlık
7 Beni seven insanların uyarılarını dinlemediğim için başarısız oldum. Gerçekleşmemiş Beklenti

8 Sen kim, koca fabrikayı tek başına yönetmek kim? Hayıflanma

75