Page 69 - 15_6_Sinif_TK_Turkce.indb

2. BÖLÜM 6TURTK-046 6. Sınıf Türkçe

YAKIN ANLAMLI CÜMLELER / ANLAMCA ÇELIŞEN CÜMLELER / CÜMLEDEN ÇIKARILABILECEK YARGILAR

1.Yakın Anlamlı Cümleler 2.Anlamca Çelişen Cümleler
Birbirine yakın mesajlar içeren, benzer anlamları ortaya koyan Anlamca birbirine zıt olan, birbiriyle çelişen ifadeler içeren cüm-
cümlelere yakın anlamlı cümleler denir. Böyle cümlelerde ben- lelerdir. Bu tür cümlelerde konu genellikle aynıdır fakat konuya
zer duygu ya da düşünceler, aynı anlamı verecek şekilde, farklı bakış açısı farklıdır. Cümlelerden biri düşünceyi olumlu yönden
sözcüklerle ifade edilir. ele alırken diğeri aynı düşünceyi olumsuz yönden ele alır.
Örnekler:
Örnekler: Örnekler:
Örnekler:
• Bir sanatçı, eserinin malzemesini okuduklarından duy- • Edebi eserler, sanatsal kaygıyı bırakıp halkı eğitmeyi
duklarından çok, yaşadıklarından alır. amaçlamalıdır.
• Sanatçı yapıtını oluştururken yaşadıklarından sıkça fay- • Edebî eserler, topluma değil, sanatın niteliklerine hitap
dalanır. etmelidir.
Yukarıdaki cümlelerin her ikisinde de sanatçının eserini oluş- Yukarıdaki birinci cümlede edebî eserlerin halkı eğitmesi gerek-
tururken kendi yaşantısından yola çıktığı mesajı verilmektedir. tiği mesajı verilirken ikinci cümlede edebî eserlerin topluma de-
Bu nedenle bu cümleler yakın anlamlı cümlelerdir. ğil sanatın niteliklerine hitap etmesi gerektiği belirtilmiştir. Yani
bu iki cümle birbirine zıt olan görüşlerini dile getirmektedir. Bu
Etkinlik-1 nedenle bu cümleler anlamca çelişmektedir.
Aşağıda verilen cümleleri yakın anlamlılarıyla eşleştiriniz.
1 Bilgi, insanoğlunun en büyük ihtiyaçlarındandır. a. Kelimeleri yerli yerinde kullanmayanlar başarılı
İyi bir yazıcı olmak için sözcükleri doğru kullanmak eserler oluşturamazlar.
2
önemlidir. b. Kararlı olmayı başaramazsak amacımıza ulaşa-
3 Çocuklarından yakınanlar kendi çocukluklarını unut- mayız.
muş gibidir. c. Sürekli yeni bir şeyler öğrenmeye gereksinim duyarız.
4 Hedefe varmak için ilk adımdan sonra ikinci ve üçün- ç. İnsan, küçüklüğünü hatırladığında çocuklardan
cü adımlar da atılmalıdır. şikâyet etmeyi bırakabilir.

Etkinlik-2
Kutulardaki cümlelerden verilen cümleyle anlamca çelişeni işaretleyiniz.
a. Bu konudaki üşüncenizin doğruluğuna inanmıyor değilim. b. Doğup büyüdüğün yerleri tanımalısın.

Bu konuda doğru düşünüyor olabilirsiniz. Memleketini değil, yeni yerleri görmelisin.
Bu konuda yanlış düşündüğünüze inanıyorum. Öncelikle memleketini görmeli bir insan.

c. Anlaşılmak isteyen, bir sözü çok uzatmaz. ç. Kendimi eleştirmemem mümkün mü hiç?

Açık ve net konuşanlar kolay anlaşılır. Kendimi sık sık eleştiririm.
Süslü cümleleri onu hemen anlamamızı sağlar. Kendimi eleştirmekten hiç hoşlanmam.

d. Her gün daha başka doğuyor güneş. e. Alın teriyle kazandığın para seni mutlu eder.
Uyandığımız her gün, yeni bir gündür. Kolay para kazanırsan mutlu olursun.

Güneş her gün aynı şeylerin üzerine doğar. Yorularak para kazanmak parayı kıymetlendirir.

f. Bu işleri yapacak gücüm mü var benim? g. Sanki olan her şeyin sorumlusu benim.

Bu işleri yapacak gücüm yok. Bütün bunların tek sorumlusu benim.
Öyle güçlüyüm ki her işi yapabilirim. Bütün bu olanlardan ben sorumlu değilim.

67