Page 58 - 15_6_Sinif_TK_Turkce.indb

2. BÖLÜM 6TURTK-043 6. Sınıf Türkçe

ATASÖZLERI-ÖZDEYIŞLER

1. Atasözleri Etkinlik-1
Halkın uzun gözlem ve tecrübeleri sonucu oluşan, birtakım Aşağıdaki ifadelerden atasözü olanların başına “A”, de-
genel kuralların öğüt biçiminde veya hikmetli sözler şeklinde yim olanların başına “D” yazınız.
dile getirildiği kalıplaşmış sözlere atasözü denir. Atasözleri, 1. ( ) Kol kırılır, yen içinde kalır.
ilk söyleyeni belli olmadığı veya unutulduğu için halkın ortak 2. ( ) Pireyi deve yapmak
malıdır. Bu yönüyle vecizeden (söyleyeni belli özlü söz) ayrılır. 3. ( ) Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli.
Atasözlerinin Özellikleri 4. ( ) Dost ile ye, iç; alışveriş etme.
• Halkın ortak malıdır, söyleyeni belli değildir. 5. ( ) Pabucu dama atılmak
• Halkın tecrübe ve bilgisini yansıtır. 6. ( ) Kulak misafiri olmak
• Ders verici, yol göstericidir. 7. ( ) Akıllı düşman, akılsız dosttan iyidir.
• Kalıplaşmış sözlerdir, bu yüzden sözcükleri değiştirile- 8. ( ) Ağzında bakla ıslanmamak
mez. 2. Özdeyişler (Vecizeler)
• Çoğu mecaz anlamlıdır fakat gerçek anlamda olanları da Söyleyeni belli olan özlü sözlere özdeyiş (vecize) denir.
vardır.
Örnekler:
Örnekler: Örnekler:
Örnekler:
• Ne ekersen onu biçersin. • Cahilin yanında kitap gibi sessiz ol. (Mevlana)
• Son pişmanlık fayda etmez • Aşılmasına imkân olmayan hiçbir duvar yoktur. (Çehov)
• Komşu komşunun külüne muhtaçtır. Özdeyişlerle atasözleri, birbiriyle karıştırılmamalıdır. Özdeyişle-
• Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır. rin söyleyeni bellidir, atasözlerinin söyleyeni belli değildir. Öz-
• Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar. deyişlerin de yol gösterici özelliği vardır.
Örnekler:
• Akacak kan damarde durmaz. Örnekler:
• Denize düşen yılana sarılır. • Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. M. Kemal Atatürk (Öz-
• Ummadığın taş, baş yarar. deyiş)
• Dağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşar. (Atasözü)
Etkinlik-2
Aşağıdaki atasözlerini anlamlarıyla eşleştiriniz.

Kişinin elindeki sanat, değeri hiç eksil-
a. Ağır git ki yol alasın. I meyen bir servettir.

Yaptığı işin bütün gereklerini yerine geti-
b. Bedava sirke baldan tatlıdır. II ren kişi çalışma verimini alır.

Para vermeden elde edilen şeyler çok
c. Dost dostun eğerlenmiş atıdır. III hoşa gider.

ç. Eğilen baş kesilmez. IV Tuttuğu yolda ilerlemek isteyen ağır ama
güvenilir adımlarla yürümelidir.

Gerçek dost, sıkışık zamanlarda arkada-
d. Sanat altın bileziktir. V
şının yardımına koşmaya hazırdır.

Özür dileyen ve büyüklüğünüze sığınan
e. Toprağı işleyen ekmeği dişler. VI
kişi affedilmelidir.

56