Page 11 - 15_6_Sinif_TK_Turkce.indb

1. BÖLÜM 6TURTK-015 6. Sınıf Türkçe

GERÇEK / MECAZ / TERİM ANLAM-ÇOK ANLAMLILIK

Etkinlik-1
1. Gerçek (Temel) Anlam
Bir sözcüğün aklımıza ilk gelen ve herkesçe bilinen anlamına Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcükler farklı anlamlar-
gerçek anlam denir. Sözcüklerin, sözlükte yer alan ilk anlam- da kullanılmıştır. Bu sözcüklerin cümlede hangi anlamda
ları da o sözcüklerin gerçek anlamlarıdır. Aşağıdaki cümleler- kullanıldığını (gerçek/mecaz) uygun bölüme işaretleyiniz.
de altı çizili sözcükler gerçek anlamda kullanılmıştır. Cümleler Gerçek Mecaz
Örnekler:
Örnekler:
1. Yasin, soğuk bir tavırla bize
• İhtiyar adam sırtındaki çuvalı yavaşça bıraktı.
selam verip yerine oturdu.
• Aşırı sıcaklar yüzünden ormanlarımız yandı.
• Annemin elindeki poşetler çok ağırdı.
• Midemi rahatsız ettiği için acı biber yiyemiyorum. 2. Maç soğuk hava nedeniyle
ertelendi.
2. Mecaz Anlam
Bir sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazandığı yeni
3. Mali raporlar müdür tarafın-
anlamlara mecaz anlam denir. Aşağıdaki cümlelerdeki altı çi-
dan hızlıca okundu.
zili sözcükler mecaz anlamda kullanılmıştır.
Örnekler:
Örnekler: 4. Batuhan’ın heyecanı yüzün-
• Rakibiyle göz göze gelen çocuğun cesareti kırıldı. den okunuyordu.
• Genç adam misafirlerini çok sıcak karşıladı.
• Oturma odasını ağır bir koku kapladı. 5. Yaşanan kuraklık, en çok ta-
• İki gündür acı bir poyraz esiyordu. rım faaliyetlerini vurdu.

3. Terim Anlam
Bir sözcüğün bilim, sanat, spor ya da meslek alanına özel 6. Çivi çakarken çekici parma-
kavramları karşılığında kazandığı anlama terim anlam denir. ğına vurmuş.
Aşağıdaki cümlelerdeki altı çizili sözcükler, terim anlamda
kullanılmıştır. 7. Ayağımdaki yaraya pansu-
man yapıldı.
Örnekler:
Örnekler:
• Bir elektrik devresinde ampulün takıldığı yuvaya duy denir.
• Oyunun ikinci perdesinde küçük bir rolüm var. 8. Ne olur bu yarayı deşmeyin.
Fön (Feci Önemli Not): Bilim, sanat ve meslek dallarının isimleri
terim anlamlı değildir. (Türkçe, müzik, spor, marangoz... vb.) 9.
Örnekler:
Örnekler: Ziyaretine gelemediğim için
derin bir üzüntü hissettim.
• Yarınki matematik dersinde deneme sınavı yapılacak.
(“Matematik” sözcüğü terim anlamlı değil.)
10. Suya dalmadan önce derin bir
• Kanal tedavisi yaptırmak için dişçiye gitmem lazım. (“diş- nefes aldı.
çi” sözcüğü terim anlamlı değil.)
Etkinlik-2
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığını tablodaki uygun bölmede işaretleyiniz.
Cümleler Gerçek Mecaz Terim
1. İnce esprileriyle salondaki herkesi güldürdü.
2. Maçın galibini penaltı atışı belirledi.

3. Olayı farklı açıdan da değerlendirmemiz gerekir.
4. Evin bahçesindeki ağaçlar susuzluktan kurumuş.
5. Kardeşim son zamanlarda boş işlerle meşgul olmaya başladı.

9